Karikatürlerin Yapılış Amaçları
Karikatür genellikle güldürmek, düşündürmek ve aynı zamanda iğnelemek için abartan ve bazen de gerçeği çarpıtan bir sanattır. Gazetecilerin elindeki masum görünüşlü bir silah olan karikatür, sadeliği ve kolay anlaşılır haliyle aynı zamanda en etkili olanıdır. Karikatürle mizahı kullanarak hiçbir ispat yükümlülüğü taşımadan, geniş kitleleri kendi düşüncesinde ikna edebilir; bunun için ayrıntılı açıklamalara girmesi ya da düşüncelerini ispat etmesi gerekli değildir.(Göçer ,Akgül, 2018). Karikatür, zaten "abartıdan'' oluşmaktadır ve doğruluk iddiası taşımaz. Bununla birlikte, ilk bakıştaki iddiasız görünümüne karşılık karikatür, tarih boyunca halk üzerindeki etkisinin farkında olan, halkı kimi zaman motive kimi zaman manipüle eden, siyasi iktidarların korktukları ve engellemeye çalıştıkları bir araç olmuştur (Şahin, 2019). Örneğin Kurtuluş Savaşı'nda mizah ve mizah dergileri insanları güldürmek gibi bir amaç yerine, ezilen bütün milletlere örnek teşkil edecek anti emperyalist bir savaşın propaganda cephesini oluşturmak için kullanılmıştır. Halkın moral değerlerini yükseltmeyi amaçlayan mizah dergilerinin yayınları, dönemin ağır şartlarına rağmen kayda değer bir artış göstermiştir (Ölçekçi, 2021), Çalışmamızda yapmış olduğumuz kaynak taraması sonucunda edindiğimiz bilgiler ışığında karikatürlerin yapılış amaçlarını şu şekilde özetleyebiliriz:
Editoryal karikatür (Siyasi karikatür): Esprisi gazete yada dergi yöneticilerince oluşturulan karikatürlerdir (Şenyapılı, 2003).
Mizahi karikatür: Sadece güldürme amacı olan karikatürlerdir.
Sanat karikatürü (humoristik desen): Güldürme amacı ikinci planda olan, daha çok düşündürmeye yönelik çizilen karikatürlerdir (Özer, 1998).
Açıklayıcı karikatür: Bu tür karikatürler öğrenme materyalleri ya da reklamlar ile bağlantılı olarak kullanılan, onlara ilişkin önemli noktaları açıklayan yapıdadır. (Uğurel,Moralı, 2006).
Propaganda karikatürleri:Propaganda karikatürlerinin amacı "öz"ü ve "öteki"yi şartlara uygun bağlamda tanımlamak, kendine ait olanı yüceltirken rakibi öncelikle belirgin bir şekilde düşman olarak tasvir etmek, ikincil olarak da gayr-ı ahlakî, zayıf, gülünç ve yetersiz olarak göstermeye çalışmaktır. (Akyüz, 2023)